Brede boulevards, geflankeerd door bomen en statige gebouwen met smeedijzeren balkons. Dit zijn de karakteristieke Haussmann gebouwen van Parijs die ik regelmatig fotografeer als ik door de straten van Parijs slenter. De gebouwen hebben altijd mijn interesse gehad, omdat ze zoveel grandeur uitstralen. Maar wat is het verhaal achter deze gebouwen?
De architectuur van Parijs
De monumentale schoonheid van Parijs, zoals we die nu kennen, was grotendeels het werk van baron Georges-Eugène Haussmann. Namens Napoleon III ontwierp deze stadsarchitect in de 19e eeuw een volledig nieuw stratenplan. In slechts 17 jaar tijd werd Parijs getransformeerd van een middeleeuwse stad naar een moderne hoofdstad.
Hoewel deze plannen controversieel waren, droeg de visie van Haussmann ongetwijfeld bij aan de eigentijdse charme van Parijs. Hoe groot de visie van Haussmann was, is misschien nog steeds het meest zichtbaar op Place Charles de Gaulle. In het midden van het plein zie je de Arc de Triomphe. Vanaf hier komen twaalf omzoomde boulevards de stad binnen. En zo verklaart het waarom dit het plein nog steeds bekend staat onder de oude naam ‘Place de l’Étoile’: Square of the Star.
Wie was George Eugène Haussmann?
Georges Eugène Haussmann was een Franse staatsman (1809-1891) die carrière maakte tijdens het Tweede Keizerrijk. Hij stortte sinds 1848 aan de zijde van Napoleon III. In 1853 werd hij aangesteld als prefect van het departement Seine, met als taak ‘Parijs lucht te geven.” Hij zou die functie gedurende zeventien jaar uitoefenen en werd benoemd tot senator en verheven tot Baron in 1857, een titel die werd toegekend aan alle vertegenwoordigers van de Senaat. In 1867 werd hij ook verkozen tot lid van de Académie des Beaux-Arts (bron: Wikipedia).
Problemen in Parijs
In de negentiende eeuw had Parijs een slechte reputatie. Parijs was vies, donker en overbevolkt. De buurten tussen het Louvre en het Hotel de Ville hadden een bevolkingsdichtheid van één persoon per drie vierkante meter. Sinds de middeleeuwen was het stratenplan nauwelijks veranderd. Maar terwijl de infrastructuur van de stad amper veranderde, groeide de bevolking explosief. In 1801 waren er ongeveer 500.000 mensen in de stad, in 1851 waren er al 1.053.000. Tijdens deze dagen heersten er veel epidemieën in de stad.
De vernieuwing van Parijs
Chaos, slechte hygiëne en onveiligheid, dat was in die tijd Parijs. Na de Franse revolutie maakte Napoleon Bonaparte een begin met de wederopbouw van de stad. Hij begon met Rue de Rivoli, van Place de la Concorde, aan de noordkant van het Louvre. Hij ging echter niet verder dan het Louvre.
Plannen onder Napoleon III
De situatie werd onhoudbaar. Napoleon Bonaparte’s neef werd na de revolutie van 1848 tot president gekozen. Hij gaf opdracht om de situatie in de stad te verbeteren en begon het werk van zijn oom af te maken. Hij breidde de Rue de Rivoli uit maar het werk ging heel langzaam. Zijn plannen maakten deel uit van de onwil van de gemeenteraad. Nadat hij zichzelf tot keizer had verkondigd, legde Napoleon III de prefect van Parijs af en zocht iemand die zijn visie op de toekomst van Parijs deelde.
Baron Haussmann
Keizer Napoleon III vond een lid van baron Haussmann en benoemde hem tot vervanger van de voormalige prefect. Haussmann moest de verschillende delen van de stad met elkaar verbinden en uiteindelijk zou de stad mooier worden. Onder keizerlijk toezicht had Haussmann veel meer vrijheid dan zijn voorgangers en zo ging hij ook aan het werk. Het werd een van de grootste stedelijke vernieuwingsprojecten ter wereld!
De plannen
Het plan van Haussmann beïnvloedde de hele stad. De smalle straatjes met de hoge smalle huizen moesten plaats maken voor grote flatgebouwen in een uniforme stijl. Hij ontwierp een volledig nieuw stratenplan. De smalle kronkelende straatjes en steegjes veranderden in brede, rechte lanen en boulevards. Nieuwe straten werden gebouwd volgens geometrische patronen en verbonden met de belangrijkste gebouwen en pleinen van de stad. Er werden bomen werden geplant langs de boulevards. Haussmann introduceerde een volledig nieuw rioleringssysteem onder deze nieuwe boulevards. In 1927 voltooiden bouwvakkers eindelijk de Boulevard de Haussmann.
Boekentip
Wil je meer lezen over dit onderwerp? Tatiana de Rosnay schreef een verhaal “Het huis waar ik van hield” over deze Parijse transformatie en wat het met de bevolking heeft gedaan. Echt een aanrader!
Foto header by Jace & Afsoon on Unsplash
